Niewinne kłamstewko, kwiecista fantazja, czy perfidne kłamstwo? Dzieci lubią snuć niesamowite historie. Problem pojawia się wtedy, kiedy nasze dziecko już nie tylko żyje w świecie fantazji z wymyślonymi przyjaciółmi, ale jawnie wykorzystuje mówienie nieprawdy, aby osiągnąć swoje cele. Co zrobić, kiedy dziecko kłamie notorycznie?
Dlaczego dzieci kłamią?
Małe dzieci uczą się poprzez naśladowanie. Pierwsze niezgodne z prawdą historie tworzą, bo w ten sposób trenują i rozwijają wyobraźnię. Z czasem to dorośli tak naprawdę uczą ich kłamstwa. Niewinne słowa babci ,,Nie mów mamie, że dałam ci czekoladę” lub przyłapanie rodziców na mijaniu się z prawdą, przy odpowiedzi na nurtujące ich pytanie. Te z pozoru nieszkodliwe zachowania sprawiają, że nasze dzieci uczą się kłamstwa.
Co gorsza, postrzegają je jako coś normalnego, a nawet pozytywnego, bo pozwala uniknąć konfliktu. Starsze dzieci szybko zauważają, że dorośli kłamią nie tylko aby uniknąć drażliwych sytuacji, ale również po to, aby osiągnąć zamierzony cel, czy zapewnić sobie po prostu ,,święty spokój”. Dlatego nie należy się dziwić, że nasza pociecha kłamie w szkole, domu, czy w rozmowie ze znajomymi.
Kłamstwo z pozoru niewinne sprawia, że żyje mu się lepiej chociaż przez chwilę. Ponadto nasze zapewnienia, że kłamstwo nie jest pozytywnym zjawiskiem, nie przekonują dziecka. Dzieje się tak, bo widzi i rozumie, że robimy to sami, nawet w codziennych, błahych sprawach, tym samym tracimy autorytet.
Co robić, gdy dziecko kłamie?
Przede wszystkim gniew jest złym doradcą. To zupełnie naturalne, że czujesz rozczarowanie kiedy zauważasz, że twoje dziecko kłamie w żywe oczy, musisz zachować jednak spokój. Bez względu na to w jakim wieku jest twoja pociecha, musisz przeprowadzić z nią szczerą rozmowę. Atmosfera rozmowy musi być taka, aby dziecko czuło się bezpiecznie i komfortowo, inaczej efekt będzie odwrotny.
Sam też musisz dawać przykład, nie oczekuj, że dziecko będzie mówiło prawdę jeśli widzi, że ty tego nie robisz. Przede wszystkim też nie stygmatyzuj swojego dziecka. Nazywanie go ,,kłamczuchem”, czy ,,oszustem” nie pomoże, ponadto nie trać zaufania. Zaufanie jest podstawą, twoje dziecko zbłądziło, ale to nie znaczy, że masz je traktować ,,z dystansu” do końca życia. Jeśli przyjmiesz taką postawę, tylko wzmożesz niepożądane zachowanie.
Dziecko kłamie, bo zaspokaja potrzeby
Dzieci kłamią z jakiegoś powodu. Obojętnie czy to trzylatek, czy trzynastolatek, jego kłamstwo ma jakiś cel. Jeśli dziecko kłamie notorycznie, może być to sygnał, że coś dzieje się w jego życiu, co wymaga naszej interwencji. Najczęstsze powody kłamstwa wśród dzieci:
- Chronią swoje bezpieczeństwo. Czasem może to być z pozoru błaha sytuacja, np. poplamiły nową bluzkę, więc kłamią, że ją zgubiły, bo boją się, że mama zareaguje zbyt nerwowo.
- Chcą być częścią grupy. Powód najczęstszy wśród nastolatków, zwłaszcza takich, dla których kontakty z rówieśnikami nie są proste. Zmyślają na temat zawodu rodziców, np. mówią, że są prawnikami, choć tak naprawdę mama zajmuje się domem, a tata jest budowlańcem. Nie chodzi o to ,że to coś złego, ale zależy im na prestiżu i byciu częścią grupy ,,cool dzieciaków”.
- Chcą zwrócić na siebie uwagę. Często na co dzień mamy dużo obowiązków, być może mamy też więcej niż jedno dziecko lub absorbującą pracę i czasem nie poświęcamy swojej rodzinie tyle uwagi, ile potrzebuje. Dzieci wówczas chcąc zwrócić na siebie uwagę, mogą dopuszczać się kłamstw i innych niewłaściwych zachowań, abyśmy okazali im jakiekolwiek zainteresowanie.
- Bawią się. Szczególnie małe dzieci lubią snuć niestworzone historie albo robić psikusy. Niewinne kłamstewko lub wymyślona historia są dla nich formą zabawy.
Podkreślaj wartość prawdy
Złość i krzyk nie pomogą w walce z kłamstwem. Jednak jeśli będziesz na bieżąco dawać przykład i podkreślać, jak ważne jest mówienie prawdy to przyniesie efekt. Należy pokazać dziecku, że kłamanie to wcale nie jest dobre wyjście, że prawda zawsze jest lepszym rozwiązaniem. Istotne jest też poczucie bezpieczeństwa. Jeśli nasza pociecha będzie przekonana o tym, że cokolwiek by się nie działo, może liczyć na pełną akceptację i zrozumienie ze strony rodziców oraz ich wsparcie, wówczas nie będziemy musieli zastanawiać się co zrobić, gdy dziecko kłamie, ponieważ ten problem nie będzie nas dotyczył.
