Kaszel to odruch obronny organizmu, który stanowi jeden z najbardziej powszechnych objawów towarzyszących infekcji dróg oddechowych. Mimo to wciąż zdarzają się błędy podczas leczenia, które mogą wpłynąć na skuteczność terapii. Czy wiesz, kiedy podawać leki na kaszel mokry? Masz pewność, że dobrze interpretujesz kolor wydzieliny? Poznaj odpowiedzi na te kwestie i dowiedz się, w jakich sytuacjach warto udać się do lekarza.
Czym jest kaszel i czy zawsze oznacza coś złego?
Głównym zadaniem kaszlu jest oczyszczanie dróg oddechowych – to naturalny odruch obronny organizmu. Kaszel pojawia się w sytuacji, gdy w układzie oddechowym pojawi się nadmiar wydzieliny, kurz, dym, ciała obce lub inne drażniące substancje. Mechanizm kaszlu polega na gwałtownym wyrzuceniu powietrza z płuc, usuwając przeszkody zalegające w drogach oddechowych. Choć kaszel bywa uciążliwy, nie zawsze jest oznaką choroby, takiej jak przeziębienie czy infekcje – może występować np. po przypadkowym zachłyśnięciu się lub w reakcji na suche powietrze. [1]
Jakie są rodzaje kaszlu?
Ze względu na czas trwania wyróżnia się:
- kaszel ostry, który trwa krócej niż trzy tygodnie;
- kaszel podostry – trwający od trzech do ośmiu tygodni;
- kaszel przewlekły – gdy kaszel utrzymuje się dłużej niż osiem tygodni.
Drugi podział dotyczy charakteru kaszlu: rozróżnia kaszel mokry i suchy. Kaszel suchy nie wiąże się z odkrztuszaniem wydzieliny i często jest męczący oraz drażniący. Natomiast kaszel mokry charakteryzuje się odkrztuszaniem plwociny. [1]
Błędy w łagodzeniu objawów kaszlu z odkrztuszaniem – sprawdź, czy je popełniasz
Nikt nie jest nieomylny, a błędy w samoleczeniu kaszlu zdarzają się relatywnie często. Zwykle wynikają z problemów związanych z identyfikacją rodzaju dolegliwości – czy ma się do czynienia z kaszlem suchym, czy mokrym. Jest jeszcze kilka innych błędów, które warto poznać, by unikać ich popełniania.
Tłumienie męczącego kaszlu preparatami przeciwkaszlowymi
Uporczywy mokry kaszel może być na tyle trudny do zniesienia, że możesz się pokusić o przyjmowanie leków przeciwkaszlowych, by przynieść sobie lub dziecku ulgę. Jednak warto wiedzieć, że tłumienie kaszlu mokrego to jeden z najczęstszych błędów, który może przynieść więcej szkody niż pożytku. Kaszel to naturalny mechanizm obronny organizmu – pomaga usuwać zalegającą wydzielinę z dróg oddechowych, a jego hamowanie za pomocą środków przeciwkaszlowych – może prowadzić do powikłań. [2]
Pora stosowania leków na mokry kaszel
Przede wszystkim należy tu wspomnieć, że leków mukolitycznych, czyli o właściwościach poprawiających odkrztuszanie nie zaleca się stosować na noc. Takie preparaty najlepiej przyjąć do godziny 17:00. Choć nie jest to błędem sensu stricto, stanowi w pewnym powielany mit.
Skąd się wzięła tajemnicza godzina 17:00? Otóż większość producentów zaleca, aby nie podawać leków wykrztuśnych bezpośrednio przed snem. [3,4] W charakterystykach niektórych produktów leczniczych, wskazanych przy kaszlu produktywnym, możemy znaleźć dokładne zalecenia – np. nie stosować co najmniej 4 godziny przed snem. [5] Pora przyjęcia ostatniej dawki zależy zatem od tego, o której godzinie zamierzasz ułożyć się do snu. Pamiętaj, aby przed każdym użyciem preparatu na kaszel zapoznać się z zaleceniami producenta!
Niewłaściwe rozpoznawanie koloru wydzieliny
Kolor i konsystencja odkrztuszanej plwociny mogą dostarczyć cennych informacji o przyczynie kaszlu, ale ich interpretacja nie zawsze jest oczywista. Jednym z częstych błędów jest założenie, że żółta, ropna flegma zawsze oznacza infekcję bakteryjną i wymaga antybiotykoterapii. Na co może wskazywać kolor plwociny? [1]
- Żółta lub zielona, gęsta plwocina może oznaczać zarówno bakteryjne zapalenie, jak i infekcję wirusową. Nie jest jednoznacznym wskaźnikiem konieczności przyjmowania antybiotyku.
- Przezroczysta, lepka wydzielina może występować przy astmie.
- Gęsta, lepka plwocina odkrztuszana rano może sugerować przewlekłe zapalenie oskrzeli lub POChP (przewlekłą obturacyjną chorobę płuc).
- Nieprzyjemny zapach plwociny wskazuje na infekcje bakteriami beztlenowymi.
- Grudkowata, czopowata plwocina może świadczyć o zakażeniu grzybiczym lub mukowiscydozie.
- Obecność resztek pokarmowych w odkrztuszanej wydzielinie może wskazywać na zaburzenia połykania lub przetoki tchawiczo-przełykowe.
Spożywanie zbyt małej ilości płynów
Spożywanie dużej ilości płynów (najlepiej wody) jest bardzo pomocne w leczeniu zarówno mokrego kaszlu u dziecka, jak i dorosłych. Odpowiednie nawodnienie korzystnie wpływa na konsystencję śluzu, ułatwiając jego rozrzedzenie. Sprzyja również nawilżaniu dróg oddechowych i pomaga zredukować uczucie drapania w gardle. [6]
Ignorowanie objawów towarzyszących
Przewlekły kaszel mokry może być objawem poważniejszych schorzeń, dlatego nie należy lekceważyć dodatkowych symptomów. Skonsultuj się z lekarzem, jeśli kaszlowi towarzyszą objawy, takie jak m.in. krwioplucie, duszność, gorączka, utrata masy ciała, obrzęki kończyn, zaburzenia połykania czy wymioty. Bagatelizowanie tych symptomów może opóźnić diagnozę i wprowadzenie odpowiedniego leczenia. [1]
Artykuł na zlecenie marki Deflegmin
Źródła:
[1] Wiercińska M., Mokry kaszel – przyczyny, leczenie, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/345335,mokry-kaszel-przyczyny-i-leczenie [Dostęp online: 05.03.2025] [2] Kuchar E., Czy można w czasie infekcji u dzieci łączyć stosowane w ciągu dnia leki mukoaktywne z lekami przeciwkaszlowymi na noc, zwłaszcza gdy u dziecka okresowo występuje kaszel mokry, a po nim suchy?, Medycyna Praktyczna – 5000 pytań z pediatrii: https://www.mp.pl/pytania/pediatria/chapter/B25.QA.4.5.28, [Dostęp online: 05.03.2025] [3] Deflegmin EFFECT, 30 mg, tabletki, Charakterystyka Produktu Leczniczego [4] ERDOMED, 300 mg, kapsułki, Ulotka dla pacjenta [5] ACC optima, 600 mg, tabletki musujące, Charakterystyka Produktu Leczniczego [6] Wieczorek-Stawińska W., Kaszel u dziecka – rodzaje, przyczyny, jak pomóc dziecku?, Medycyna Praktyczna: https://www.mp.pl/pacjent/objawy/75933,kaszel-u-dziecka-rodzaje-przyczyny-jak-pomoc-dziecku [Dostęp online: 05.03.2025]
